الدعاء و النجوی للمعبود فی شعر الاسلوب العراقي
الملخص
بدأ الشعراء و الکتّاب الإیرانیین منذ القدم قصائدهم و کتاباتهم بإسمه تعالی لأنّهم إتّخذوا حدیث النبی (ص) : "کل أمر ذی بال لم یبدأ فیه بإسم الله فهو أبتر"، منهجا لأعمالهم الأدبیة. فحمد هؤلاء الشعراء و الکتّاب عظمة الله و جوده و لجؤوا إلیه خاشعین متصدّعین. وفق هذه الطریقة المحمودة، البدایة الفضلی لجمیع الکتابات و القصائد هی النجوی مع الله و لم یفتح کنز من کنوز الحکمة و المعرفة إلّا أن یکون مفتاحه وصف توحیده سبحانه و تعالی. سمّیت أدوار أدب الفارسی المختلفة بأسماء متفاوتة. منذ القرن السابع إلی التاسع الهجری نضج أسلوب فی أدب الفارسی و واصل حیاته إلی قرنین و کان رائجا فی عراق العجم أی إصفهان و سائر نواحی إیران غالبا. نظامی کنجوی أحد الشعراء المجیدین لهذا الأسلوب فهو صاحب الأثر الفرید "بنج کنج" (الکنوز الخمسه) الذی إقتفاه کثیر من الشعراء فی إنشاد قصائدهم . فی هذا الأثر، من الفه إلی یائه، خاصّة فی بدایة کل مثنوی خصّص نظامی ابیاتا کثیرة لثناء الله و النجوی معه. تکوّن التحمدیّات فی الآثار الأدبیّة کافّة، قسما من النصوص الأدبیّه. الإهتمام بثمن هذه النجوی من حیث الکیفیّة و الفحوی أدّی إلی القیام بهذا البحث الذی غایته دراسة أقسام النجوی (فحواها و مضامینها) ، النجوی فی القرآن الکریم و کذلک أسلوب الشعر العراقی و أبرز شعراء هذا الأسلوب أی نظامی و دراسة أنواع النجوی و الدعاء فی أدبه .
المراجع
2. اژدر، علی رضا و مهدی احمدی فراز و حسین زارع و مهدی زمانی (1390). «بررسی جایگاه دعا بر سلامت جسم و روان»، فصلنامه تازه¬های روان¬درمانی، سال هفدهم، شماره 61 و 62، صص 131124.
3. امین، احمد و منصور میرزانیا و محمد رضا شاه کرمی (1385). «باید و نبایدهای شعر و شاعری در پنج گنج نظامی»، فصلنامه پژوهش¬های ادبی، شماره 12 و 13، صص 369.
4. ثروتیان، بهروز (1389). «دل محوری در باغ عرفان نظامی گنجه ای»، مجله آینه میراث، شماره 25، صص 217.
5. حسینی گرده¬اش، عیوض (1392). «شخصیت¬ها در مخزن الاسرار نظامی و مطلع الانوار امیر خسرو دهلوی»، مجله رشد آموزش زبان و ادب فارسی، شماره 4.
6. حصارکی، محمدرضا و مهین خطیب¬نیا (1396). «کارآفرینی در آثار تمثیلی نظامی گنجوی و نظامی عروضی»، فصل¬نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادبیات فارسی، شماره 31، صص 230180.
7. خادم، مریم (1390). «دعا و نیایش در غزلیات شمس»، مجله عرفان اسلامی، شماره 29.
8. دهمرده، حیدرعلی (1392). «زبانه¬ای از زبان نظامی»، مجله فنون ادبی، شماره 1، سال پنجم، شماره پیاپی 8، صص 9681.
9. عبدالملکیان، محمد رضا و حمید کیانی (1393). «سبک¬های شعر فارسی، گذری بر ویژگی¬ها و دوره زمانی»، تهران، شهرداری تهران، 1393.
10. علی بیگی سرهالی، وحید و زینب نوروزی (1396). «بررسی سبکی نمودهای عشق در غزلیات نظامی»، فصلنامه سبک¬شناسی نظم و نثر فارسی، سال دهم، شماره 3، صص 232211.
11. غلامی کوتنانی، مارال و ناصر علیزاده (1397). «بررسی و تحلیل نامه نگاری¬های عاشقانه در دو منظومه خسرو و شیرین و لیلی و مجنون»، فصلنامه سبک¬شناسی نظم و نثر فارسی، سال یازدهم، شماره 1، صص 244225.
12. کمری بیدکرپه، نسرین (1390). «بررسی دعا و نیایش در شاهنامه فردوسی»، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران.
13. محرمی، رامین و اعظم سروری (1392). «هویت انسان در پنج گنج نظامی گنجوی»، مجله متن¬شناسی ادبی، سال پنجم، شماره 1، صص 4429.
14. محمدی بدر، نرگس (1392). «بررسی تطبیقی عنصر فضا در منظومه¬های لیلی و مجنون نظامی و مکتبی شیرازی»، فصلنامه پژوهش¬های ادبی و بلاغی، سال اول، شماره 3، صص 2511.
15. مطلبی راد، وحدت (1389). «سبک هندی و پنج گنج نظامی»، فصلنامه زبان و ادبیات فارسی، شماره 4. صص 95113.
16. نوروزی، خورشید (1386). «نقد و تحلیل شرح¬های لیلی و مجنون نظامی گنجوی»، مجله زبان و ادبیات فارسی، شماره 7.
17. نوروزی، زینب و زهرا دلپذیر (1389). «نمادگرایی در هفت پیکر نظامی گنجوی»، همایش پرنیان سخن، صص 26442628.
18. همتی، همایون (1383). «خیره در آفاق»، خردنامه همشهری، شماره 39.
کتاب¬ها:
19. انوشه، حسن. فرهنگ نامه ادبی فارسی، گزیدۀ اصطلاحات، مضامین و موضوعات ادب فارسی، سازمان چاپ و انتشارات، چاپ اول، تهران: 1376.
20. تبریزی، محمد بن حسین بن خلف. برهان قاطع، چاپ دوم، جلد 4، انتشارات ابن سینا، تهران: 1342.
21. ثروت، منصور. گنجینه حکمت در آثار نظامی، انتشارات امیرکبیر، چاپ دوم، تهران: 1378.
22. حقیقی کریم، محمود. عبادت عاشقانه، چاپ اول، انتشارات حضور، 1374.
23. خرمشاهی، بهاءالدین و مسعود انصاری. پیام پیامبر مجموعه نامه¬ها و خطبه¬ها، انتشارات جام، تهران: 1376.
24. ریاضی، حشمت الله. داستان ها و پیام های نظامی گنجوی، انتشارات حقیقت، تهران: 1385.
25. زرین¬کوب، عبدالحسین. پیر گنجه در جستجوی ناکجا آباد، انتشارات سخن، چاپ سوم، تهران: 1377.
26. زمانی، کریم. مینوی عشق شرح مثنوی معنوی، نشر نی، تهران:1382.
27. زمردیان، احمد. علی (ع) و کمیل، چاپ سوم، انتشارات امیرکبیر، تهران: 1365.
28. سعدی شیرازی.گلستان، تصحیح غلامحسین یوسفی، چاپ پنجم، نشر خوارزمی، 1377.
29. سعیدی، گل بابا. فرهنگ اصطلاحات ادبی ابن عربی، چاپ دوم، انتشارات شفیعی، تهران: 1384.
30. شمیسا، سیروس . سبك شناسی شعر، فردوس، چاپ دوم، تهران: 1375.
31. عرب احمدی، سعید رضا. از صورت تا معنا، گذاری بر اندیشه¬های عرفانی در خسرو و شیرین نظامی، چاپ اول، انتشارات اطلاعات، تهران: 1384.
32. عطاری کرمانی، عباس. عشق، عشق ... باز هم عشق، زندگی پرماجرای مولوی، نشر آسیم، تهران: 1383.
33. کارگر محمدیاری. نماز از دیدگاه دانشمندان و متفکران، چاپ اول، ستاد اقامه نماز، 1384.
34. الکسیس کارل. نیایش، ترجمه دکتر علی شریعتی، انتشارات تهران، تهران: 1339.
35. کلانتری دامغانی، موسوی. جلوه¬های نیایش، چاپ اول، انتشارات پیام آزادی، تهران: 1378.
36. کلینی رازی. اصول کافی، مترجم سید هاشم رسولی، دفتر نشر اهل بیت، جلد 4، تهران.
37. مسعودی¬فر، جلیل. معرفت¬¬شناسی مثنوی مولوی، اننتشارات آهنگ قلم، مشهد: 1382.
38. مصباح یزدی، محمد تقی. بر درگاه دوست، انتشارات امام خمینی، تهران: 1374.
39. مطهری، مرتضی. آشنایی با قرآن، چاپ سوم، مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق(ع)، تهران: 1382.
40. نوریها، حسنعلی. پرورش در پرتو نیایش، چاپ اول، انتشارات دارالفکر، قم: 1372.
41. واعظی¬نژاد، حسین. طهارت روح، چاپ سوم، ستاد اقامه نماز، قم: 1374.
الحقوق الفكرية (c) 2021 م. خالد حفظي التمیمي
هذا العمل مرخص حسب الرخصة Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
